Пандемия коронавируса и последовавший за ним локдаун привели экономику многих стран в упадок. Миллионы людей по всему миру в одночасье остались без работы. Сложнее всего было мигрантам, которые остались в чужих странах без средств к существованию. В Туркестане, где идет грандиозное строительство, иностранные рабочие в период карантина едва не остались на улице. Но местные власти приняли решение даже в период жесткой самоизоляции не останавливать работу на стратегически важных стройках.
На строительном объекте «Караван сарай» в Туркестане кипит работа: уже возведены стены, а кое-где и кровля будущего главного туристического комплекса областного центра Туркестанской области. Здесь, в самом центре духовной столицы, будут расположены семейно-развлекательный центр, театр, торговые ряды, спа и гостиница. Во время карантина останавливать стройку на объекте не пришлось:в акимате пошли подрядчикам навстречу – слишком много людей могли бы остаться без работы.
Сейчас на стройке работают 1300 человек, 200 из них – граждане Турции. Подрядчик объекта «Караван сарай» Али Кахраман рассказывает: многие его соотечественники, как и он сам, приехали возводить объект еще до карантина. Когда в Казахстане, как и в других странах мира, в том числе и в Турции, начали выявлять заразившихся коронавирусной инфекцией, некоторые турецкие мигранты захотели вернуться на родину, но большая часть работников осталась – здесь и заработные платы высокие, да и контракт разрывать не хотелось, говорит Кахраман.
«Около 200 человек – инженеры, рабочие, мастера, специалисты, супервайзеры из Турции. Стройка не останавливалась во время карантина, работали мы без остановки, некоторые улетали в Турцию, потому что хотели домой, тоже переживали о своих родных, но это малая часть, большая осталась. Я сам недавно брал отпуск за столько времени, наконец-то увидел родных – маму, папу, волновался о них, но вернулся обратно, работать нужно», – отвечает Али Кахраман.
Разъехались по своим семьям не только турецкие граждане, но и казахстанцы из других городов страны. Из-за нехватки рабочих рук сроки сдачи «Караван сарая» сдвинулись. Правда, это не самое главное, говорит Али, за все время работы на их объекте не было зарегистрировано ни одного случая заболевания ковидом. С самого начала пандемии на строительном объекте действуют жесткие правила: рабочие проходят термометрию, соблюдают масочный режим и другие санитарные нормы.
«Объект продолжает работать в особом режиме: каждый, кто приезжает из-за границы, должен представить справку о здоровье, затем пройти тест здесь, в Казахстане, и только потом их могут допустить к работе. Но сначала нужно пройти пропускной пункт, где дежурит врач. У нас есть свой врач, но нам еще акимат помог, потому что людей много, и проверить всех тяжело. Бывало такое, что рабочий чувствует себя плохо, но его сразу отправляли в больницу, вспышек не было», – вспоминает Али.
Возводит «Караван сарай» и Ельдар Абуталип. Мужчина занимается установкой арматуры. Приехать в Казахстан из Узбекистана мужчину заставила нужда – на родине маленькие заработные платы, содержать семью сложно. Ельдару повезло: объект, на котором он работает, на карантин не закрывали – без работы мужчина не остался. Мужчина говорит, что, если бы работы не было, ему бы пришлось вернуться на родину, просидеть две недели на карантине и остаться ни с чем. В Узбекистане с начала пандемии тоже ввели режим строгого карантина.
«Работа была весь карантин, все было отлично, заработную плату платили вовремя, было, где жить, здесь же есть общежитие, где мы все живем, граждане других стран», – рассказал Ельдар. Правда, не всем так повезло, говорит Ельдар. Большинство строек по всему Туркестану приостановили, много рабочих остались без работы и без денег.
«Некоторые объекты остановили стройку, найти другую работу было сложно, многие уехали на родину, но некоторые остались в надежде, что работа появится. И вот сейчас, когда ситуация с коронавирусом более-менее наладилась, работы стало много. Когда я закончу на этом объекте, меня уже ждет работа на следующем», – говорит узбекистанец.
У одних карантин работу забрал, другим только прибавил. Магомед Темирсултанов приехал в Казахстан из России в июле 2020 года, когда границы еще были закрыты. Правда, для узких специалистов организовали «зеленый коридор». К нам в страну мужчина приехал для того, чтобы в короткие сроки возводить провизорные госпитали. Магомед является специалистом по установке ЛСТК (легких стальных тонкостенных конструкций), которые используются для строительства быстровозводимых госпиталей в Казахстане. Мужчина работает по контракту – он строил госпитали в Костанае, Павлодаре, Петропавловске и Актау, теперь работает в Туркестане.
«Я в Туркестане вот уже восемь дней, через границу мы прошли легко, нас ведь по работе пустили. На фирме мы заключили договор, и нас отправили в Казахстан устанавливать быстровозводимые конструкции для госпиталей, сроки их установки очень маленькие, за 10–15 дней мы можем делать 4 блока, проходит сборка и монтаж, это быстро, и цена привлекает. Кроме того, я считаю, это же благое дело, в госпиталях будут лечить пациентов», – говорит Магомед.
По словам мужчины, работа на их объекте тоже проходит с соблюдением всех мер безопасности: термометрия, масочный режим – его соблюдают все, никому не хочется оказаться в больнице и потерять драгоценное время.
«Сейчас, как положено, работаем, соблюдаем все меры, работы достаточно, следующая у нас Кызылорда на очереди. Заболеть не боюсь, наверное, потому, что соблюдаю меры безопасности, хотя вот пару дней я пролежал с недомоганием, не знаю, болел или нет, на работу не ходил. У нас здесь полный пакет, медицинская страховка», – рассказал мужчина.
По его словам Магомеда Темирсултанова, во время карантина с работой было сложно и в России, многие стройки закрылись, мигранты в их стране тоже вернулись к себе на родину. В декабре Магомед планирует вернуться домой – не потому что карантин и закрытие границ, а потому что соскучился по родным.
Динара Бекболаева, «Наша Жизнь» №44, 19.11.2020г.
Данная публикация была подготовлена при финансовой поддержке Европейского Союза. Содержание данной публикации является предметом ответственности авторов газеты «Наша жизнь» и не отражает точку зрения Европейского Союза.
Түркістан: карантин кезіндегі мигранттардың тірлігі
Коронавирус пандемиясы мен одан кейін қабылданған локдаун көптеген мемлекеттің экономикасын әлсіретті. Әлемде миллиондаған адам жұмыссыз қалды. Әсіресе, бөтен елдерде қалып қойған миг-ранттар ақшасыз қалып, зардап шекті. Түркістан қаласы да бұл мәселеден тысқары емес. Құрылыс жұмыстарына тартылған шетелдік жұмысшылар да карантин кезінде далада қалып қоя жаздады. Бірақ, жергілікті билік өзін-өзі оқшаулау кезеңінде де стратегиялық маңызды құрылыс жұмыстарын тоқтатпау жөнінде шешім қабылдады.
Түркістандағы «Керунысанындағы жұмыс қызу: объектініңен сарай» құрылыс қабырғалары көтеріліп, шатыры салынуда. Бұл жерде облыс орталығының бас туристік кешені бой көтеруде. Еліміздің рухани ор-дасында отбасылық-сауықтыру орталығы, театр, сауда қатарлары, СПА және қонақүй орналасқан. Карантин кезінде құрылыс тоқтамады, себебі, еңбектеніп жатқан аза-маттарды жұмыссыз қалдыруға болмады. Жергілікті әкімдік бұл жұымысты мердігер ұйымдармен бірлесе атқарды.
Қазіргі таңда құрылысқа 1300 адам тартылған, олардың 200-і – Түркия азаматта-ры. «Керуен сарай» нысанының мердігері Әли Кахраманның айтуынша, оның отандастары жұмыс істеуге карантин басталмай жатып келген. Сол сәтте Қазақстан мен Түркияда коронавирустық инфекция жұқтырған алғашқы адамдар анықтала бастады. Кей-бір түрік мигранттары Отандарына оралуды көздеді. Дегенмен, жұмысшылардың басым бөлігі құрылыс орнынан ешқайда кетпеді. Себебі, келісімшартты бұзуға жол бергілері келмеді. Жұмысшылар жалақыларынан да айырылып қалуы мүмкін еді.
«Инженерлер, жұмысшылар, шеберлер, мамандар, супервайзерлер – бас-аяғы 200-ге жуық адам Түркиядан келді. Карантин кезінде құрылыс жұмыстары тоқтаған жоқ. Үзіліссіз жұмыс істедік. Кейбір мамандарымыз үйлеріне оралды, себебі, ата-аналары мен туыстары үшін алаңдады. Өзім де демалыс алып, жақындарымды көріп қайттым. Жұмысты аяқтау керек», – дейді Әли Кахраман.
Бұл кезеңде отбасыларының орта-сына түркиялық азаматтар ғана емес, Қазақстанның өзге қалаларынан келген жұмысшылар оралды. Жұмыс күші жетіспе-гендіктен, «Керуен сарайды» қолданысқа беру мерзімі кейінгіге шегерілді. Мердігер Әлидің айтуынша, ең бастысы карантин кезінде бірде бір жұмысшы коронавирустық инфек-цияны жұқтырған жоқ. Пандемия басталғалы бері құрылыс нысанында қатаң ережелер бекітілген. Жұмысшылар термометриядан өтіп, бетперде режимі мен өзге санитарлық нормаларды сақтайды.
«Нысан ерекше режимдегі жұмысын жалғастыруда. Шетелден келген әр жұмысшыға денсаулығы жөніндегі анықтаманы көрсету міндеттеледі. Кейін Қазақстанда тест тапсы-рады. Кейін жұмысына кіріседі. Нысанға кіре-рде алдымен дәрігерлер кезекшілік атқаратын бекеттен өту керек. Өзіміздің дәрігеріміз бар. Бірақ, ол үлгермегендіктен, әкімдік тарапы-нан тағы маман ұсынылды. Өткізу кезінде денсаулығы сыр берген жұмысшылар болды. Бірақ, инфекцияның таралуы тіркелген жоқ», – дейді Әли Кахраман.
Туристік кешеннің құрылысына Ел-дар Әбутәліп те атсалысуда. Ер азамат арматураны орнатумен айналысады. Өзбек азаматы Қазақ жеріне ақша табу мақсатында келген. Себебі Отанындағы жалақы отбасын асырауға жетпейді. Бұл нысандағы жұмыстар карантин кезінде тоқтатылғандықтан, Елдар сияқты жүздеген азамат нәпақа табу мүмкіндігіне ие болды. Оның айтуынша, жұмысынан айырылған жағдайда Өзбекстанға оралуға тура келер еді. Екі апта бойы құр алақан отырар еді. Өзбек мемлекетінде пандемия басталғалы қатаң карантин енгізілгені белгілі.
«Карантин кезінде жұмысымыз тоқтамады. Жалақымызды уақытында алып тұрдық. Мұнда жатақханада тұрамын. Жолым болды. Бірақ, Түркістандағы құрылыс нысандарындағы жұмыстар уақытша тоқтатылған. Көптеген азамат уақытша жұмыссыз рәі ақшасыз қалуға мәжбүр болды. Ал басқа жұмыс табу қиынға соғар еді. Қазіргі уақытта коронавирусқа қатысты жағдай біраз тұрақталды. Жұмыс та көбейді. Бұл нысандағы жұмысымды аяқтаған соң басқа объектіге барамын», – дейді Елдар Әбутәліп.
Карантин еңбек нарығына осылайша кері әсерін тигізді. Магомед Темірсұлтанов Қазақстанға Ресейден 2020 жылдың шілде айында келген. Сол кезде шекаралар ашық болды. Десе де, тар ауқымды мамандар үшін «жасыл» дәліз ұйымдастырылды. Ер азамат қысқа мерзімде провизорлық госпиталь салуға келді. Магомед – Қазақстанда тез салынатын госпитальдердің құрылысында қолданылатын жеңіл, болаттан жасалған жұқа қабырғалы конструкцияларды орнату жөніндегі маман. Ол келісімшарт бойынша жұмыс істейді. Бұған дейін Қостанай, Пав-лодар, Петропавл және Ақтау қалаларында еңбек етті. Енді Түркістанға келді.
«Түркістанға келгеніме сегіз күн бол-ды. Шекара арқылы қиындықсыз өттік. Кәсіпорында келісімшартқа отырып, Қазақстанға тез салынатын госпитальге қажет құрылғыларды орнатуға келдік. Жұмысты аяқтау мерзімі аз, жұмысты 10-15 күн ішінде тәмамдауымыз тиіс. Осы уақыт аралығында төрт блок орнатамыз. Яғни, монтаж мен жинау жұмыстарын жүргіземіз. Еңбегіміздің бағасы да жақсы, орындау мерзімі де көңілімізден шығады. Сонымен қатар, бұл ерде науқастар емде-леді. Сондықтан, жұмысымның маңызы зор деуге болады», – дейді Магомед.
Ер азаматтың айтуынша, нысандағы жұмыс барысында қауіпсіздік шараларының барлығы сақталады. Термометрия, бет-перде режимі бұзылмайды.
«Жұмыс жеткілікті. Сақтық шараларының барлығын сақтаймыз. Келесі жолы қызылордадағы нысанға барамыз. Өзім ауырып қаламын деп алаңдамаймын, себебі, қауіпсіздік шараларын бұзбаймын. Бұған дейін бірақ сырқаттанғаным рас, жұмысқа барған жоқпын. Бүгінде жаңа жұмыс орнымда медициналық сақтандыру пакеті қарастырылған», – дейді ол.
Магомед Темірсұлтановтың айтуынша, карантин кезінде еңбек нарығындағы күрделі жағдай Ресейде де болды. Көптеген құрылыстар тоқтап қалды, елдегі мигранттан Отандарына орал-ды. Желтоқсан айында Магомед үйіне оралмақ ниетті. Себебі, жақындарын қатты сағынды.
Динара Бекболаева, «Наша Жизнь» №44, 19.11.2020г.
Бұл басылым Еуропалық Одақ қаржылай қолдауымен əзірленген. Басылымның мазмұны газетi «Наша жизнь» жауапкершілігіне жатады жəне Еуропалық Одақтың көзқарасын білдірмейді.
